franz fanon enrico lobina

Impitzus de sa fanta-archeologia, de Fanon e de sa Sardìnnia

Poita unu sciacu mannu de sardas e de sardus, mancai no apant studiau sa stòria de Sardìnnia, o dd’apant studiada pagu, funt infogaus cun sa archeologia o, pruschetotu, cun sa fanta-archeologia?

No tengu datus pretzisus, perou ndi connosciu meda, de dònnia edadi, classi e tìtulu de stùdiu.

Apu sèmpiri pensau chi sa chistioni fessit arrelatada cun s’opressioni psicologica e psichica de is sardus, chi bivint de italianus, e perou intendint chi italianus no funt.

Ddus ant crèscius studiendi is 7 urreis de Roma e sa Mesopotàmia, e perou de su logu aundi funt no scint nudda.

Unu pagu sa stima po sa fanta-archeologia est s’arrespusta a custa mancàntzia.

E perou ddoi at àteru puru: poita imbentai? Poita andai a circai sa maghia, o sa stòria cuada?

Acraraus una cosa: no bollu difendi s’Universidadi, e nimancu is archeologus “di regime”. Perou chi calincunu tenit teòrias diferentis de is chi funt “egemoniche”, depit circai, cun d-unu mètodu scientificu, de ddas fai avalorai.

Deghinou est fanta-archeologia (e sa pròpriu cosa si podit nai po sa lìngua, o po sa stòria).

Una manu de agiudu mi dd’at donada su lìbburu de Franz Fanon “Pelle nera, maschere bianche”.

Franz Fanon est unu de is prus fungudus pensadoris de su Noixentu. Su lìbburu cosa sua “I dannati della terra” (no pensu chi dd’apant tradùsiu in sardu) dd’iat a depi ligi dònnia sardu.

In “Pelle nera, maschere bianche” Fanon una bella pariga de bortas fueddat, cun d-unu sentidu negativu, de sa “negritudine”, unu cuncetu e movimentu chi mi fiat capitau de studai candu femu in s’Universidadi.

Sa “negritudine” est unu movimentu polìticu, culturali e literàriu nàsciu in is annus trinta, chi est bessiu connotu pustis de sa duus gherra mundiali.

Fiat sa manera de is nieddus de torrai a connosci sa cultura cosa insoru, de fai opositzioni a s’assimilatzioni a is biancus andendi a circai su “passau gloriosu” de sa cultura niedda.

A Fanon sa “negritudine” no praxit, poita issu est interessau a su benidori, no a su passau. Sa “negritudine” andat beni comenti primu momentu chi agiudat a pigai cuscièntzia de su chi fiant is nieddus.

Chi perou unu si frimat innia, arriscat de castiai a su passau, chena pensai a su benidori.

Issu scrit: “in nessun modo devo trarre la mia vocazione originale dal passato dei popoli di colore.

In nessun modo devo accanirmi a far rivivere una civiltà negra ingiustamente misconosciuta. Non faccio di me l’uomo di nessun passato. Non voglio cantare il passato a spese del mio presente e del mio avvenire”.

Candu pensu a totus is sardas e is sardus chi nant: “i romani non sono mai riusciti a soggiogare i sardi” o cosas diaici, o chi s’infogant pensendi chi s’archeologia italiana si cuat sa beridadi impitzus de is nuraxis o, de prus puru, candu intendu nai chi depeus torrai a comenti si biviat antis, a unu “comunitarismo delle origini”, mi parit de intendi custa arrespusta simbillanti a sa “negritudine”.

Una dii femu in Orthullé, po su campionau de sa murra, e nci fiant una pariga de beciteddus de sa Baddi d’Aosta chi fiant provendi a frigai is àterus giogadoris. Unu òmini at nau: “ah no, is sardus no ddus frigat diaici, unu chi benit de fora!”.

E apu pensau a totus is chi funt benendi a si frigai (castia is meris de s’eolicu o is basis militaris) e (casi) nemus narat e fait nudda. Atru chi duus beciteddus de sa Baddi d’Aosta.

Est a nai chi po sa fanta-archeologia, unu pagu comenti sa “negritudine” de Fanon, est diaici. Mellus a s’infogai pensendi a is cosas antigas, o de pagu contu, diaici chi podeus aturai citius e scraus pensendi a su presenti e su benidori de terra nostra.